Chương 218 – Rời Chức
Không quá ba ngày, tiền liền thu đủ, kèm theo cả danh sách học sinh.
Lưu Chủ bộ chỉnh lý xong, dâng lên cho Thẩm Thời Kim. Toàn huyện Nguyên có chừng tám trăm hộ, trong đó sáu trăm hộ đồng ý nộp, tổng cộng góp được sáu lượng năm trăm bảy mươi văn.
“Đại nhân, số còn dư lại này…”
Thẩm Thời Kim suy nghĩ một lát rồi nói:
“Lấy tiền bán bột rễ dương xỉ mà bù vào.”
Mỗi tháng huyện nha đều có bán bột dương xỉ, chủ yếu để hộ trợ dân chúng, đồng thời cũng có thể kiếm chút bạc. Trừ phần trả công cho nha dịch, số dư ra Thẩm Thời Kim chưa từng động đến, lần này vừa hay có thể dùng.
“Hảo, đại nhân nói đúng, ta sẽ đi sắp xếp ngay.”
“Đại nhân, trong huyện ta… không có tú tài nào có thể mời a.”
Lưu Chủ bộ nhỏ giọng nhắc:
“Đồng sinh thì có thể chọn, nhưng tú tài thì…”
Khóe môi Thẩm Thời Kim khẽ cong:
“Một tháng hai lượng, một năm mười hai lượng, chẳng lẽ còn mời không nổi một tú tài? Nếu huyện Nguyên không có thì sang Vân huyện, Trạch huyện, Hợp huyện tìm, thật không được thì tăng thêm bạc. Chúng ta còn có tiền bán bột dương xỉ để xoay sở.”
“Đại nhân nói rất phải.”
“Vậy… thư viện nên đặt tên gì?”
Thẩm Thời Kim ngẫm nghĩ rồi mỉm cười:
“Gọi là Bình Vu Thư Viện đi. Hy vọng học trò nơi này đều có thể như cỏ dại, mạnh mẽ sinh trưởng.”
Triệu Huyện thừa vỗ tay cười:
“Bình Vu nơi cuối là Xuân Sơn, tên ấy hay lắm. Nguyên huyện ta núi nhiều cây nhiều, bọn nhỏ như cỏ cây trong núi, hẳn sẽ lớn lên tráng kiện.”
An bài xong, việc liền được tiến hành. Phu tử cũng rất nhanh tìm được: một đồng sinh bản huyện, hơn bốn mươi tuổi, văn tài thường thôi nhưng dụng tâm, thích hợp dạy vỡ lòng. Một người nữa là tú tài Hợp huyện, ba mươi tuổi, văn chương không tệ, do Triệu Huyện thừa đặc biệt mời về, Thẩm Thời Kim cũng gật đầu đồng ý.
Ban đầu người học đông, Thẩm Thời Kim cho chia làm hai lớp, cách nhật mà học. Cơ sở của mọi người đều kém, nên cả Chu phu tử lẫn Mạnh phu tử đều phụ trách lớp vỡ lòng.
Không đầy ba tháng, đã có một số bị đào thải. Kẻ đầu óc quá kém, ngồi học như kim châm vào người, tự động bỏ cuộc. Cuối cùng còn lại tám mươi người.
Tám mươi người này tuy tư chất không đồng đều, nhưng ai cũng chịu khó. Mạnh phu tử lại chọn ra mười hai trò ưu tú, mở lớp nhỏ riêng.
Nhờ cơ chế khen thưởng do Thẩm Thời Kim đặt ra, học trò ganh đua hăng hái. Hạng nhất mỗi tháng được thưởng một trăm văn, hạng sau giảm dần, năm hạng đầu đều có phần. Nhiều khi Triệu Huyện thừa cùng Thẩm Thời Kim cũng trực tiếp đến giảng, thành thử học sinh tiến bộ rất nhanh.
Nhà bọn họ cũng phấn khởi. Con cháu có tiền đồ là một lẽ, lại còn có bạc mang về, số bạc góp ban đầu sớm đã được bù lại.
Năm sau huyện thí, Nguyên huyện có năm trò đỗ, đều từ Bình Vu Thư Viện mà ra. Thẩm Thời Kim coi họ là hạt giống, đặc biệt chăm bồi, gửi đi dự phủ thí tháng tư. May sao trời không phụ lòng, cả năm người đều đỗ.
Đến viện thí, cuối cùng cũng có một trò đỗ tú tài. Người đó là Hứa Lâm, con nhà mở tiệm điểm tâm trong huyện thành, mười tám tuổi. Trước kia thi huyện nhiều lần đều rớt, chữ nghĩa lơ mơ. Năm nay nhờ thầy giỏi, lại thêm được Thẩm Thời Kim cùng Triệu Huyện thừa chỉ dạy, quả nhiên có tin vui.
Hắn mừng rỡ mang lễ đến báo tin:
“Nếu không có đại nhân, ta sao có ngày hôm nay. Đa tạ đại nhân, đây là chút tâm ý, xin ngài nhận cho.”
Thẩm Thời Kim khoát tay:
“Bản quan không nhận lễ.”
Hứa Lâm đỏ mặt:
“Đại nhân thường bỏ thời gian chỉ dạy, ta coi ngài như nửa vị phu tử, xin đừng chê bỏ.”
Thẩm Thời Kim liếc qua, thấy lễ kia quả là tạ sư lễ, khẽ mỉm cười:
“Hảo, bản quan nhận.”
“Hiện giờ ngươi đã có công danh, hãy tính đường đi học tiếp. Nếu không biết nên vào đâu, bản quan có thể giúp hỏi thăm.”
Hứa Lâm nghiêm túc đáp:
“Đại nhân cùng Triệu đại nhân, lại có các phu tử, đều là ân nhân của ta. Ta còn muốn ở lại thư viện.”
“Ở lại thư viện?”
“Phải. Ta hưởng ân huệ của bá tánh, nhờ cả huyện góp tiền mới được ngày nay. Ta muốn lưu lại phụ Chu phu tử, giúp dạy vỡ lòng bọn nhỏ.”
“Thế còn tiền đồ của ngươi?”
Hứa Lâm thẹn thùng đáp:
“Nếu không có sự chỉ điểm của đại nhân, ta cũng chẳng thể đỗ. Ta muốn ở lại thêm một năm, tích lũy thêm. Sau này ra ngoài học, cũng sẽ có nền tảng vững hơn.”
Thẩm Thời Kim nhìn hắn, trong lòng thầm tán thưởng. Ở mảnh đất cằn cỗi này, vậy mà mọc lên được một cọng cỏ tự mình ra hoa, lại còn biết dìu dắt cỏ khác cùng nở.
“Hảo.” Thẩm Thời Kim gật đầu:
“Có thể.”
“Đa tạ đại nhân!” Hứa Lâm cảm động nói:
“Ngày sau ta cũng muốn trở thành một vị quan như ngài, vì dân mà làm việc.”
Hắn nói lời này, mắt nhìn thẳng Thẩm Thời Kim, ánh mắt kiên định.
Thẩm Thời Kim bật cười, đưa tay ra ngoéo:
“Hảo, hy vọng ngươi không quên sơ tâm!”
“Không quên!”
Tiễn Hứa Lâm rời đi, Ôn Dung bước ra, nhỏ giọng hỏi:
“Tiểu nhị, ngươi chẳng phải không nhận lễ sao?”
Thẩm Thời Kim cười, nhéo má hắn:
“Đây là tạ sư lễ. Ngày thường ta cũng coi như nửa vị phu tử, hắn tặng như vậy, ta tự nhiên phải nhận.”
Ôn Dung tò mò mở hộp lễ, vừa nhìn thấy hạt sen liền cho vào miệng, suýt nữa mẻ răng, bĩu môi:
“Tiểu nhị, sao ngươi không bảo hắn chuẩn bị hạt sen mới a!”
Thẩm Thời Kim bật cười:
“Hảo hảo, đều là ta sai. Sau này ai tặng, ta sẽ bảo họ chuẩn bị hạt sen tươi cho ngươi, được chưa?”
Ôn Dung mắt sáng rỡ, gật đầu:
“Phải có hạt sen với đại táo, ta muốn ăn cháo hạt sen bách hợp đại táo!”
Thẩm Thời Kim xoa mặt hắn, cười:
“Hảo, để Hoàng nương tử nấu cho ngươi.”
“Hảo, tiểu nhị tốt nhất.”
Từ đó, thư viện ngày một phát triển. Mỗi năm lại thu thêm học sinh mới, những trò lớn rảnh rỗi sẽ kèm cặp trò nhỏ. Cảnh “đại dắt tiểu” dần trở thành phong khí của Bình Vu Thư Viện.
Thẩm Thời Kim ở Nguyên huyện bốn năm, vừa tròn hai mốt tuổi. Ba năm liên tiếp thành tích đều hạng ưu, huyện thành thuế vụ gấp đôi, dân cư an ổn, lại lập nên Bình Vu Thư Viện, đào tạo ra ba tú tài, mười bảy đồng sinh.
Ngày rời chức, bá tánh khắp nơi tự phát tiễn đưa. Đoàn người đông nghịt, đuốc sáng rực cả đêm như ban ngày.
Ôn Dung ngồi trong xe, mắt đỏ hoe, Triệu thị cũng không kìm được lệ.
Thẩm Thời Kim cầm chiếc “Vạn dân tán” trong tay, lòng cảm khái vạn phần. Ban đầu trên tán chỉ có chữ ký học trò thư viện, về sau thôn trưởng, lí chính, rồi cả bách tính nghe tin đều xin lưu danh, không biết chữ thì điểm chỉ, nay trên tán đã có hàng trăm dấu tay.
Thẩm Thời Kim ở nhậm mấy năm, không hổ với lòng, dân an cư lạc nghiệp. Bách tính tự nguyện tặng Vạn dân tán để ghi nhớ công đức.
Chuyện quan huyện Nguyên rời chức, trăm họ đưa tiễn, nhanh chóng truyền thành giai thoại khắp vùng. Người Nguyên huyện ra ngoài, nhắc tới Thẩm huyện lệnh, ai cũng tự hào.
Tri phủ biết tin, thêm mắm dặm muối, viết tấu dâng lên. Việc do Thẩm Thời Kim làm, nhưng cũng là chiến tích ghi vào sổ của ông ta.
Thế là, khi Thẩm Thời Kim chưa về đến kinh, danh tiếng đã vang dội nơi triều đình.
Vạn dân tán – thứ lễ vật lưu truyền thiên cổ, Hoàng đế biết chuyện cũng vô cùng vui mừng, ban chỉ khen ngợi.
Rốt cuộc, quân minh triết mới có thể có hiền thần. Đây chính là một đoạn giai thoại để đời.
